Abduhu Muhammed

Muhammed Abduhu (1849-1905). Rođen je u jednom selu na zapadu Egipta. Sa svojih deset godina postaje hafiz Kur'ana. Brzo je napredovao u raznim naučnim disciplinama, tako da je postao poznat i van Egipta. Predavao je na raznim fakultetima, pisao je za razne časopise i autor je većeg broja čuvenih djela. U znatnoj mjeri na njega je utjecao Džemaludin Afgani. Smatra se nosiocem reformizma u islamskom svijetu. Bio je protiv taklida (slijeđenja stavova prethodnih učenjaka, bez traženja argumenata) a zagovarao je ponovnu uspostavu idžtihada (dolazak do šerijatskih stavova vlastitim trudom). Obavljao je razne dužnosti. Između ostalog, bio je profesor na El-Azharu, sudija Apelacionog suda, član Skupštine Egipta i vrhovni muftija Egipta. Osim toga, glavni stub je savremene racionalističke škole u tefsiru. Napisao je brojna djela među kojima su i tefsiri određenih dijelova Kur'ana.

Nakon njegove smrti, njegovu metodologiju u tumačenju Kur'ana primijenio je njegov učenik Muhammed Rešid Rida, koji se smatra koautorom Abduhuovog tefsira Tefsiru-l-Kur'ani-l-hakim, a koji je široko poznat kao Tefsiru-l-Menar, jer je objavljivan u časopisu El-Menar. Ideje Abduhua i Ridaa zastupali su i neki naši učenjaci, kao što su reis Džemaludin Čaušević i Husein Đozo. Iako je imamo izuzetno buran život, te obnašao različite funkcije u svojoj karijeti, ipak uspijeva napisati veći broj djela, što originalnih, što prevedenih, te rasprava i članaka. Među najznačajnija djela ubrajaju se: El-'Urvetu-l-vuska (zbirka članaka koje je Abduhu pisao u istoimenom časopisu), Risaletu-t-tevhid (akaidsko djelo, po mnogima Abduhuovo najznačajnije), Hadis felsefijj me'a Herbert Spenser (filozofski dijalog sa Herbertom Spenserom o Bogu, istini i snazi), Tefsiru-l-Kur'ani-l-hakim (tumačenje Kur'ana mudrog koje je započeo Abduhu a nastavio njegov najistaknutiji učenik, Muhammed Rešid Rida). Svojom rukom Abduhu je napisao: tumačenje Fatihe, tumačenje sure El-'Ar i tumačenje Amme džuza.

Abduhu je, na Ridaov nagovor, držao predavanja na Azharu na kojima je tumačio Kur'an od početka do kraja. Rida je ta predavanja zapisivao. Zabilješke s tih predavanja Rida je poslije kompletirao, nakon čega ih je donio Abduhuu na recenziju. Na taj način protumačeno je od početka Kur'ana, tj. od Fatihe pa do 125. ajeta sure En-Nisa'. Nakon njegove smrti, Rešid Rida je nastavio tumačenje Kur'ana slijedeći metodologiju svoga učitelja. S obzirom da je taj tefsir objavljivan u časopisu El-Menar, mnogi ga i nazivaju Tefsiru-l-Menar.