Važni datumi iz povijesti islama

20. 4. 570. n.e. ili pedeset tri godine prije hidžre 12. rebiul-evvela u gra­du Meki, Beki ili Ummul-Kura rođen je posljednji Allahov Poslanik i vjerovjesnik Muhammed a.s. Te iste godine krenuo je abesinski namjesnik Ebraha da poru­ši Ka'bu ili Bejtullah u Meki;

595. n.e. Muhammed a.s u dvadeset petoj godini života se ženi ugled­nom udovicom h. Hadidžom;

605. n.e. kada se Muhammedu a.s. navršilo 35 godina on učestvuje u postavljanju kamena Hadžerul-Esved u Ka'bu i u mjesecu ramazanu povlači se na brdo En-Nur u pećinu Hira;

610. n.e. u mjesecu ramazanu u noći Lejletul-kadr Allah dž.š, po meleku

Džibrlu- Eminu u pećini Hira na brdu En- Nur počinje objavljivati Muhammedu a.s. Objavu Kur'an a.š.;

615.  n.e. prva seoba muslimana, 12 muškaraca i 4 žene, pod vodstvom h. Osmana iz Mekke u Abesiniju;

616.  n.e. druga seoba muslimana, osamdeset muškaraca i žena, pod vodstvom Džafera ibn Ebi Taliba, iz Mekke u Abesiniju;

616-619. traje potpuni bojkot i izolacija muslimana;

619. n.e. je Senetu-Huzn - godina žalosti kod muslimana jer su te godi­ne neposredno po bojkotu Muhammcdu a.s. na ahiret preselila dva najvjernija prijatelja i zaštitnika: žena h. Hadidža i amidža Ebu Talib.

Iste godine Poslanik je bezuspješno pokušao misiju širenja islama u Taifu;

620.  n. e. prvi sastanak na Akabi između Muhammeda a.s. i medinskih hodočasnika od kojih će šestorica iz plemena Hazredž prihvatiti islam;

621.  n.e. drugi sastanak na Akabi između Muhammeda a.s. i dvanaest medinskih muslimana i 10 iz plemena Hazredž i dva iz plemena Evs;

622.  n.e. treći sastanak na Akabi između Muhammeda a.s. i 73 medinska muslimana i to 71 muškarca i prvi puta dvije žene. Na tom sastanku je dogovorena hidžra Muhammeda a.s. iz Meke u Medinu.

Prije hidžre na devet mjeseci dogodio se Poslanikov isra i mi'radž noćno putovanje i najveće vjersko-duhovno uzdignuće;

20.9.622. n.e. ili 12. rebiul-evvela trinaeste godine vjerovjesničke mi­sije dogodila se hidžra, najbitniji događaj u povijesti islama koji muslimani uzimaju za početak svoje ere i zahvaljujući kojem muslimanima ostaju red, poredak, država, organizirana vjerska zajednica - Umma. Poslanik sa najvjernijim prijateljem Ebu Bekrom čini hidžru iz Mekke u Medinu. U toku hidžre u mjestu Kubau, predgrađu Medine, Poslanik gradi prvu džamiju;

624. n.e. druge godine po hidžri uvodi se učenje ezana za oglašavanje namaza. Objavom se mijenja Kibla i naređuje se okretanje prema Ka'bi u namazu, umjesto do tada prema Jerusalimu, u mjescu šabanu naređuje se sijam-post ili treća praktična duž­nost islama odnosno treći islamski šart.

     Sedamnaesti dan ramazana druge hidžretske ili 624. n.e. odigrala se presudna povijesna bitka za opstanak muslimana između 314 muslimana i 1000 mekkanskih idolopoklonika, 120 km jugoistočno od Medine na Bedru. Iako trostruko malobrojniji i slabi­je naoružani, muslimani su neprijateljima nanijeli desetorostruko veće gubitke. Ovo je bila prva bitka u kojoj je jedan Poslanik izveo vojsku organiziranih muslimana ili ummet u od­brani islama i muslimana;

625. n.e. treće hidžretske u mjesecu januaru odnosno ševvalu, nakon godinu i dvadeset dana iza Bedra odigrala se Bitka na Uhudu, četiri milje sjeveroistočno od Medine između 700 muslimana i 3000 mekkanskih idolopoklonika. Muslimane je predvo­dio kao i na Bedru Muhammed a.s., a Mekkelije Ebu Sufjan. Muslimani su na Uhudu doživ­jeli težak poraz. Imali su 70 šehida i još toliko ranjenih i zarobljenih;

627. n.e. pete hidžretske početkom februara odnosno u ševvalu dogodi­la se bitka kod Hendeka (Jarka) za odbranu Medine između 3000 muslimana i 10000 mek­kanskih idolopoklonika. Poslije dvadesetodnevnog uzaludnog opsjedanja grada Mekkanci su se morali povući, a muslimani su zahvaljujući iskopanim rovovima odbranili grad Medi­nu;

628. n.e. šeste hidžretske muslimani sklapaju prvi pravni Ugovor na El-Merraru ili Hudejbiji i time su priznati kao ravnoravan faktor. To je godina Poslanikove diplomatske aktivnosti u kojoj šalje pisma bizantijskom caru Herkaliju, perzijskom caru Kisru Pervizu, njegovom namjesniku Bazanu u Jemenu, abisinskom kralju Negusu. njego­vom namjesniku u Egiptu Džerir ibn Meti i vođi Kopta Mukakvisu;

628.  n.e. sedme hidžretske muslimani zauzimaju Hajber. Nakon zauzi­manja Hajbera u Medinu su se vratili izbjegli muslimani u Abesiniju;

629.  n.e. sedme po hidžri muslimani obavljaju mali hadždž ili urnru i doživljavaju poraz na Muti;

630. n.e. osme hidžretske u mjesecu ramazanu muslimani oslobađaju Mekku, Beku ili Ummul-Kura, a u mjesecu ševvalu iste godine bila je bitka na Hunejnu;

630. n.e. devete hidžretska je godina delegacija u kojoj Poslanika posjećuju deputacije raznih plemena i to je godina pohoda muslimana na Tebuk i rušenja munafičke džamije u Zu-Avvamu;

631.  n.e. devete hidžretske muslimani obavljaju prvi puta pravi ili veli­ki hadždž pod vodstvom Ebu Bekra, obznjanjuje se Deklaracija na Mini u kojoj se mušricima i nemuslirnanima zabranjuje pristup Ka'bi a muslimanima hadž saopštava kao obligatna dužnost. Deklaraciju čita h. Alija;

632.  n.e. deseta hidžretska je godina Poslanikovog oprosnog hadža i njegovog govora na Arefatu. To je i godina Poslanikovog preseljenja na ahiret;

632.  n.e. jedanaeste hidžretske Ebu Bekr je izabran za prvog halifu u povijesti islama i time je otpočela vladavina Hulefai-Rašiduna;

633.  n.e. poslije nekoliko pobjeda nad Perzijancima islamski vojskovo­đa Halid ibn Valid u Iraku zauzima čitavu dolinu rijeke Eufrat;

634.  n.e. trinaeste hidžretske Ebu Bekr umire a h. Omer na njegov pri­jedlog je izabran za drugog halifu;

634. n.e. u augustu ili trinaeste hidžretske u džumadel-ahiru musliman­ska vojska pod vodstvom Halid ibn Velida nanosi težak poraz Bizantiji kod Jermuka.

635. n.e. od Bizantije muslimani zauzimaju Damask, Kinisirin, Kisariju i Edžnadin;

636. n.e. početkom februara muslimanska vojska pod komandom Sad ibn Ebi Vekasa na Kadisiji nanese strašan i veliki poraz Perzijancima čime je bila zapečaće­na sudbina hiljadugodišnjeg carstva koje je osnova Kir I. Muslimani su odmah zauzeli glav­ni grad Ktesifon;

637. n.e. šesnaeste godine po hidžri h. Omer uvede islamski hidžretski kalendar. Taj kalendar se računa od hidžre iz Mekke u Medinu 622.;

637.  n.e. kod Dželvelaa pod komandom Hašim ibn Utbe muslimani po-bijediše Perzijance;

638. n.e. u aprilu nakon predaje ključeva grada Jerusalima halifi h. Omeru muslimani zauzeše taj grad središte glavnih svjetskih religija. Muslimanska vlast u Jerusalimu je trajala 1321. godine;

639.  n.e. muslimani od Perzijanaca zauzeše: Isfahan, Azerbejdžan, Rej i Bab. Iste godine u Egiptu muslimani pod komandom Amr ibn Asa zauzimaju Vavilon i Memfis, drevni faraonski grad;

641. n.e. u decembru muslimanska vojska pod komandom Amr ibn Asa nakon petnaestomjesečnog opsjedanja zauze Aleksandriju;

642. n.e. pobjedom kod Nihavenda muslimani su dokrajčili perzijsko carstvo;

643. n.e. pod vodstvom Ukbe ibn Nafia muslimani u Africi zauzimaju Tripolis;

644. n.e. u muslimanske ruke padaju: Hemedan (Hemezan), Isfahan, Kerman i dio Sedžistana;

644. n.e. trećeg novembra ili 26. zul-hidždžeta 23. hidžretske godine, nakon tri dana od atentata koji je nad njim izvršio perzijanac Firuz Ebu Lu' Lue h. Omer je umro;

644. n.e. sedmog novembra ili 30. zul-hidždžeta posebno izborno tijelo u sastavu (Alija, Talha, Osman, Zubejr, Vekas, Avf i Abdullah ibn Omer) izabra h. Osmana za trećeg hulefai-rašiduna. To izborno tijelo za života je predložio h. Omer;

647. n.e. h. Osman poče da smjenjuje najpoznatije i najzaslužnije voj-

skovode i namjesnike počevši od Sad ibn Ebi Vekasa, Amra ibn Asa je još prije smijenio;

649. n.e. Osmanov vojskovođa Muavija zauzima otok Kipar;

650. n.e. muslimanska vojska zauzima otok Aruad;

651. n.e. poginuo je posljednji perzijski vladar Jezdedžird u blizini Mer-

va;

652. n.e. poislamljeni Jevrejin Abdullah ibn Sebe poče zastupati i pro­pagirati ideju da Muhammeda a.s. na zemlji treba zastupati prvi pomagač h. Alija;

652. n.e. Muslimani pod komandom Abdullah ibn Sarha odbijaju bizantijsku mornaricu od Aleksandrije;

654.  n.e. Muslimani su se iskrcali na otok Rodos:

655.  n.e. kod likijske obale muslimanska flota pod komandom Muavi­ja i Abdullab ibn Sarha u velikoj i značajnoj pomorskoj bici uništila je 500 bizantskih lađa;

656.  n.e. ili 35. hidžretske za četvrtog halifu i posljednjeg od hulefai-rašiduna izabran je h. Alija;

656.  n.e. devetog decembra dođe do bratoubilačke bitke Vakaatul-džemel u blizini Basre između h. Alijine vojske s jedne i Zubejrove, Talhine i h. Aišine vojske s druge strane. Pobijedila je h. Alijina vojska;

657. n.e. krajem jula ili 1. safera 36. hidžretske godine dođe do bitke na Sifinu južno od Rake na zapadnoj strani Eufrata između h. Alijine i Muavijine vojske. H. Alijina vojska je bila pred pobjedom ali je političkom prevarom kasnije izgubila dobijenu bitku;

659. n.e. kod Nahrivana (Nahrevana) h. Alijina vojska je nanijela katastrofalan poraz haridžijama;

661. n.e. ili 15. dan ramazana 40. hidžretske haridžija Abdurrahman ibn Muldžem je izvršio atentat na h. Aliju;

Sedamanesti dan ramazana 40. hidžretske ili 661. hidžretske h. Alija je

podlegao ranama.

661-750. n.e. ili 41-132. h. Emevije kao prva dinastija u povijesti isla-

ma dolaze na vlast;

661. n.e. ili 41. hidžretske dolazi na vlast prvi emevijski vladar i halifa Muavija;

680. n.e. 60. hidžretske nakon 75. godina života, 20 godina namjesniko-vanja i 20 godina hilafeta Muavija je preselio na ahiret;

680. n.e. na vlast dolazi Muavijin sin Jezid I;

680. n.e. ili 10. inuharrema 61. hidžretske dolazi do pogibije Poslanikovog unuka h. Husejna i 73 člana njegove porodice na Karbeli od Jezidove vojske;

683. n.e. kao reakciju na ubistvo h. Husejna pobuni se Hidžaz i za halifu izabra Abdullah ibn Zubejra;

683. n.e. Jezidova vojska napade pobunjenu Medinu i ubi 10 hiljada muslimana među kojima 700 sahabija i ensarija. Ubrzo iza toga Jezid I je umro;

683, n.e. 64. hidžretske iza Jezida I na čelo emevijskog hilafeta dolazi Muavija II. Muavija II je vladao svega tri mjeseca do 684. n.e. ili 64. hidžretske godine;

684. n.e. ili 64. hidžretske na čelo emevijskog hilafeta dolazi Mervan I el-Hakim;

685. n.e. ili 65. hidžretske halifu Mervana el- Hakima je udavila žena Halida;

685. n.e. 65. hidžretske Mervana na čelu hilafeta nasljeduje sin Abdul-

Melik;

686. n.e. šiijski voda Muhtari Sekafija u pobni protiv hilafeta zauzima Kufu. Iste godine Sekafiju i njegovu vojsku porazi brat Abdullah ibn Zubejra, Musab.

687. n.e. Musabovu vojsku porazi vojskovođa Abdul-Melika Hadždžadž

ibn Jusuf;

691-692. n.e. emevijski vojskovođa Hadždžadž napada Mekku, razara je i ubija Abdullah ibn Zubejra i tako se nakon 9 godina završava dvovlašće u zemlji;

694. n.e. halifa Abdul-Melik imenuje Hadždžadž ibn Jusufa za nam­jesnika Iraka u Kufi i Basri;

694. n.e. Hadždžadž guši pobunu haridžija u Horosanu;

705. n.e. ili 86. hidžretske umro je Abdul-Melik peti emevijski halifa;

705. n.e. ili 86. hidžretske na čelo hilafeta dolazi Abdul-Melikov sin Velid I;

711.  n.e. Velidov vojskovođa Tarik ibn Zijad sa 12 hiljada konjanika stupa na tlo Španije;

712.  n.e. Emevije pod komandom namjesnika Afrike Musa ibn Nusajra zauzimaju Španiju i glavni grad Toledo;

715. n.e. ili 96. hidžretske umire šesti emevijski halifa Velid I;

715. n.e. ili 96. hidžretske na čelo hilafeta dolazi drugi Abdul-Melikov sin Sulejman;

716. n.e. Sulejmanova vojska vrši osvajanja u Taberistanu, Džurdžanu, Azerbejdžanu, Gruziji i Jermeniji;

716-717. n.e. Sulejmanova vojska pod komandom njegovog brata Mesleme bezuspješno pokušava da zauzme Carigrad;

717. n.e. u toku pokušaja zauzimanja Carigrada njegova brata, halifa

Sulejman umire;

717. n.e. ili 99. hidžretske godine za halifu po Sulejmanovoj oporuci dolazi Omer ibn Abdul-Aziz, iako nije bio Abdul-Melikov sin;

720. n.e. ili 101. hidžretske godine Omer ibn Abdul-Aziz umire;

720. n.e. ili 101. hidžretske godine na čelo hilafeta dolazi treći Abdul-Melikov sin Jezid II kao deveti emevijski halifa;

724. n.e. ili 105. hidžretske Jezid II ibn Abdul-Melik umire;

724. n.e. ili 105. hidžretske na čelo hilafeta dolazi četvrti Abdul-Melikov sin Hišam;

725, n.e. Hišamov emir Španije Jezid ibn Ambese prodire u Španiju i osvaja grad Lion;

725, n.e, Hišamov vojskovođa Sad potuče Turke i protjera ih iz Kurdistana i Azerbejdžana;

731. n.e. emevijski vojskovođa Abdurrahman Gafikija u Francuskoj zauzima grad Bordo;

732. n.e. udružena evropska vojska pod komandom Karla Martela zaus­tavlja muslimansku kod Poatjea u Francuskoj;

732. n.e. poslije dva pokušaja Turaka da zauzmu Semerkand Emevije su ih pobijedile kod Belha;

743. n.e. Hišam ibn Abdul-Melik umire;

743. n.e. ili 125. hidžretske na čelo hilafeta dolazi Velid II sin Jezida II;

745. n.e. ili 126. hidžretske na čelo hilafeta dolazi dvanaesti emevijski

halifa Jezid III;

745. n.e. ili 126. hidžretske na čelo hilafeta dolazi trinaesti emevijski halifa Ibrahim brat Jezida III;

745. n.e. ili 127. hidžretske na čelo hilafeta dolazi posljednji četrnaesti emevijski halifa Mervan II ibn Muhammed;

750. n.e. ili 132. hidžretske godine, Marvan II ibn Muhammed je ubi­jen u Egiptu od Abbasija;

(Tako se te godine nakon 90 godina završila vladavina Emevija, a otpo-čela petstoosmogodišnja vladavina Abbasija od 750-1258. godine);

715.-795.   živi Enes Ibn Malik, jedan od prvih pravnih teoretičara u islamu;

751.         vizantijski car Konstantin šalje vojsku i osvaja od islamske države Malatiju i Kalkilu.

Iste godine podiže se nova prijestolnica Abbasija Enbara ili Hašimija;

756.-1031.   iz sastava Hilafeta izdvaja se i nastaje nova islamska država Emevija u Španiji;

762.             Abbasije podižu novi glavni grad Medinetus-Selam ili Bagdad na zapadnoj obali Tigrisa;

767.             na Ahiret preselio Imam Ebu Hanife, rođen 700. godine. Iste godine je rođen Imami Šafi;

777.              islamska vojska zauzima grad Barbed u Indiji;

778.              Karlo Veliki prodire sa vojskom u Španiji sve do Saragose, gdje mu Abdurra­hman IIl nanosi težak poraz;

782.             Harun Er-Rešid sa vojskom opsjeda Carigrad;

786.             Abdurrahman I počinje gradnju ogromne džamije u Kordobi sa 1293 stuba koja je danas katedrala;

788.-974.     iz sastava Hilafeta izdvaja se i nastaje nova islamska država Idrisijja u Maroku;

794.             u Bagdadu se podiže prva fabrika papira u Hilafetu;

802.-908.     Hilafet priznaje Aglebijjama u sjeveroistočnoj Africi pravo na autonomiju;

803.             Harun Er-Rešid likvidira vezirsku porodicu Bermekijja;

808.             Harun-Rešid kreće da uguši pobunu u Horasanu. Na putu se razboli i umre u Tusu;

810.-870.     živi poznati i priznati skupljač Hadisa Muhammed El-Buhari;

818.             iz sastava Hilafeta izdvaja se i nastaje nova islamska država Zejdijja u južnom Jemenu;

820--872.     iz sastava Hilafeta izdvaja se i nastaje nova islamska država Tahirijja u Perziji;

820.             u Bagdad sa ogromnom pratnjom ulazi halifa El-Me'mun;

827.-109I.    muslimani iz dinastije Aglebijja zauzimaju otok Siciliju;

830.             El-Me'mun podiže prvu veliku školu u Hilafetu BejtuI-Hikmeti – kuća mudrosti;

u ratu sa Bizantijom u blizini Tarsusa halifa El-Me'mun se razboli i umrije;

838.-923.     živi veliki povjesničar Ibn Džerir Et-Taberi;

838.             uhvaćen je i pogubljen raskolnik-zindik Babek Huremi koji je zagovarao zajednicu žena i dobara i javnu prostituciju;

841.             muslimani zauzimaju Bari u južnoj Italiji, a 846. godine skoro cijelu južnu Italiju;

861 .-997.     formira se i izdvaja iz Hilafeta država Džaferija u sjevernom Jemenu;

864.-996.      formira se i iz sastava Hilafeta izdvaja država Zejdijja-Alevijja u Taberistanu;

865.-925.      živi ljekar, naučnik i filozof Muhammed Er-Razi;

867.-908.      formira se i iz sastava Hilafeta izlazi država Saffarijja u Perziji;

868.-905.      formira se autonomna država Tuhmijja u Egiptu;

874.-999.      formira se i iz sastava Hilafeta izdvaja država Samanijja u Turkestanu;

879.-930.      formira se i iz sastava Hilafeta izdvaja samostalna država Sadžijja u Azerbejdžanu;

900.             u Egiptu se osniva fabrika papira;

909.-1171.   formira se i iz sastava Hilafeta izdvaja samostalna država Fatimijja u sjever­noj Africi i Egiptu;

928.-1042.     formira se samostalna država Zijarijja u Džurdžanu (Gruzija);

924.            Abdurrahman III prodire do Pampelune, glavnog grada Navare;

929.-1004.   formira se samostalna dinastija Hamdanijja u sjevernom Iraku i Siriji;

Iste godine  Abdurrahman III se proglašava za halifu u Španiji;

932.-1055.    formira se samostalna država Buvejhijja u Perziji;

932.-1164.    formira se samostalna država Ejlekijja u Turkestanu;

935.-969.     formira se samostalna država Ihšidijja u Egiptu i Siriji;

937.-962.     Abdurrahman III započinje dvadesetpetogodišnju gradnju dvorca Ez-Zehra u Kordobi sa 4.300 stubova;

949.-983.     vlada najznačajniji buvejhijski vladar Adudud-Devle;

962.-1186.    formira se samostalna velika država Gaznevijja u Afganistanu, Pakistanu i dijelovima Indije. Gaznevijje su bili lojalni halifi u Bagdadu;

969.             Fatimijski vojskovođa Dževher zauzima Fustat i udara temelje današnjem Kairu;

972.              Dževher u Kairu počinje gradnju Džami'ul-Ezhera, najvećeg i najstarijeg islamskog sveučilišta u svijetu;

973.              El-Kahira - Kairo je postao prijestolnica Egipta;

973.-1048;    živi astronom, istraživač i filozof EI-Biruni;

996.-1096.   formira se samostalna dinastija Ukajlijja u Mevsilu – Mosulu; 997.-1030.   vlada najznačajniji gaznevijski vladar Mahmud Gaznevi;

1000.-1220.  formira se u Turkestanu samostalna dinastija Šahova Harezma u pokrajini Harezma;

1002.           nakon 52 bitke u životu, smrtno ranjen, na Ahiret je preselio veliki vezir i vojskovođa u Španiji Muhammed El-Mensur;

1005.           Fatimijski vladar El-Hakim osniva višu školu Darul-Hikmeti ili Darul-Ilmi (Kuća mudrosti ili Kuća znanosti) u Kairu;

1018.-1092. živi veliki vezir Seldžuka, Nizamul-Mulk;

1031.           kraj Emevijskog Hilafeta u Španiji;

1037.-1307. formira se velika dinastija Turaka Seldžuka lojalna halifi na tlu Male Azije, Perzije, Afganistana, Iraka i Pakistana;

1041.-1186.  formira se i vlada ogranak Kermanskih Seldžuka u Perziji;

1055.           Seldžuk Togrul preuzima Bagdad od Buvejhija;

1056.-1146.  formira se samostalna država Murabita u sjevernoj Africi;

1058.-1111.  živi jedan od najvećih alima u povijesti islama Ebu Hamid El-Gazali;

1061.-1106.  vlada najznačajniji vladar Murabita Jusuf Ibn Tašefin;

1063.-1073.  vlada veliki Seldžuk Alp-Arslan;

1065.           u Bagdadu Nizamul-Mulk podiže veliku školu – Nizamijju;

1071.           Alp-Arslan pobjeđuje kod Malasgirta deset puta brojniju bizantijsku vojsku;

1073.-1092.  vlada najslavniji seldžučki vladar Melikšah;

1076.           po naređenju Melikšaha veliki vezir Nizamul-Mulk podiže opservatorij u Bagdadu, a matematičari i astronomi pišu mu kalendar - Takvimu Dželalejn;

1077.-1302.  formira se ogranak maloazijskih Seldžuka;

1078.-1117.  vlada sirijski ogranak Seldžuka sa prijestolnicom u Halepu;

1090.            Murabiti pripajaju svojoj državi Španiju i njome vladaju šezdeset godina;

1091.            kraj muslimanske vladavine na Siciliji i južnoj Italiji;

1095.            u Klermon Feranu na Crkvenom saboru papa poziva sve kršćane u Evropi u sveti Križarski rat protiv muslimana;

1096.            otpočinju skoro dvjestogodišnji Križarski ratovi protiv islama i muslimana;

1099.            15. jula,  križari osvajaju Jerusalim i prolijevaju potoke nevine muslimanske krvi na tlu Maroka, Alžira, Tunisa i Tripolisa;

1100.            osniva se fabrika papira u Maroku;.

1120.-1269.  formira se u sjevernoj Africi na tlu Maroka, Alžira, Tunisa i Tripolisa samostalana država Muvehhida;

1130.-1163.  na čelu muvehhidske države je najznačajniji vladar Abdul-Mu'min Ibn Ali;

1147.-1149.  traje Drugi križarski rat u Palestini i Siriji protiv muslimana;

1150.-1212.  nakon petogodišnjeg ratovanja od 1145. godine Muvehhidi svojoj vlasti po­koravaju sve muslimanske državice na tlu Španije;

1150.           osniva se fabrika papira u Španiji;

1150.    El Idrisi sa Sicilije sačinio detaljnu mapu tada po­znatog svijeta;

1171.-1250.  formira se samostalna dinastija Ejjubija u Egiptu i Siriji;

1183.           osniva se specijalni crkveni sud Inkvizicija koja se ukida tek 1823. godine;

1186.-1290.  formira se samostalna država Gurijja na prostorima gdje su vladali Gaznevijje;

1187.           Salahuddin Ejjubi, nakon 88 godina, oslobađa Jerusalim od Križara;

1189.           francuski i engleski kralj Filip II i Ričard Lavljeg srca sa njemačkim carom Fridrihom Barbarosom vode Treći križarski rat protiv muslimana;

1192.            sklapa se Mirovni ugovor između Križara i Salahuddina Ejjubije prema ko­me je obala Lepanta pripala Križarima, a u muslimanskim rukama je ostao Je­rusalim;

1193.            na Ahiret je, nakon 22 godine vladavine, preselio osnivač Ejjubija, vojskovo­đa i državnik Salahuddin Ejjubija, oslobodilac Jerusalima;

1202.-1204.  vodi se Četvrti križarski rat;

1206.           na Ahiret je preselio najznačajniji vladar Gurijja - Muhammed El-Guri.

1212.           vodi se Peti križarski rat (fanatični pohod djece);

1212.           Muhammed En-Nasir, muvehhidski vladar i vojskovođa kod Las Navasa De Tolosa gubi bitku od kastiljskog kralja Alfonsa VIII i to je kraj vladavine Mu­vehhida u Španiji i početak kraja vladavine muslimana na Pirinejima;

1219.           mongolski vladar Džingis Han osvaja i ruši Buharu, Semerkand i Taškent;

1219.-1221. vodi se Šesti križarski rat protiv Egipta;

1228.-1229.  vodi se Sedmi križarski rat u kome je Kamil Ibn Adil (vladar Egipta) po ugo­voru predao križarima Jerusalim;

1232.-1492.  formira se posljednja samostalna islamska država na tlu Španije - Ahmerijja u Grenadi;

1234.           halifa   El-Mustansir   je   u   Bagdadu   sagradio   univerzitetski   centar Mustansirijju;

1248.-1252.  vodi se Osmi križarski rat protiv Egipta;

1250.-1382.  formira se samostalna tursko-memlučka dinastija u Egiptu;

1260.            Turci Memluci kod Ajn Džaluta zaustavljaju prodor Mongola u Egipat;

1260.-1277.   vlada najznačajniji tursko-memlučki vladar Zahir Ruknuddin Bejbers;

1267.       Malik Zahir Bejbers nanio konačni udarac krstašima i potisnuo ih s teritorija na kojima su se do tada držali;

1261.            ponovo se uspostavlja Abbasijski hilafet u Kairu;

1270.           vodi se Deveti križarski rat protiv Egipta i Tunisa;

1290.-1320.  formira se i samostalno vlada dinastija Ali-Kildži na prostorima Gurija;

1291.           vodi se Deseti i posljednji križarski rat u kome su muslimani od Križara oslobodili posljednje uporište – Akku;

1297.     vladar Alauddin iz dinastije Ali Kildži kod Lahorea sukobio se sa 100.000 Mongola i pobijedio ih;

1300.   islam dospio na Indoneziju preko sjeverne Sumatre;

1326.           Bursa postaje glavni grad Osmanskoga carstva;

1331.           Osmanski sultan Orhan zauzima Nikeju;

1328.-1826.  sultan Orhan sa bratom Aledinom i Halil Čenderlijem formira vojni red pje­šadije – Jeničare;

1336.-1405.   živi tatarski vladar, rušiteilj ravan Džingis Hanu, Timur Lenk;

1338.           Osmani zauzimaju Izmir (Efes);

1345.           Turci Osmani prvi puta prelaze u Evropu;.

1354.           Turci Osmani zauzimaju Galipolje (Gelioblu ili Kalliopolis), prvo uporište u Evropi;

1361.           Turci Osmani zauzimaju Edirnu - Drinopolje ili Adrianopolis;

1369.           Edirna postaje druga prijestolnica Osmanskoga carstva;

1371.           Osmanska vojska nanosi veliki poraz ujedinjenim hrišćanskim vojskama na rijeci Marici;

1375.     Ibn Haldun napisao svoju čuvenu interpretaciju povijesti (El-mukaddima);

1382.           Osmanska vojska zauzima Sredac – Sofiju;

1386.           Osmanska vojska zauzima Niš;

1389.           Osmanska vojska nanosi veliki poraz Raškoj i hrišćanskim vojskama na Kosovu Polju;

1392.           Osmanska vojska zauzima Skoplje;

1395.            Vlaški vojvoda Mirča nanosi Osmanima poraz na Rovinama kada je poginuo Marko Kraljević kao turski vazal;

1396.            Osmani nanose poraz kršćanskoj vojsci kod Nikopolja;

1402.           turskoosmanska vojska doživljava poraz kod Angore - Ankare od Timur Lenka;

1453.           Turci Osmani i sultan Fatih zauzimaju glavni grad Bizantije Carigrad - Konstantinopolis koji postaje Istanbul i nova treća prijestolnica Turskoosmanske carevine;

1459.           padom Smedereva Despotovina Srbija ulazi u sastav Osmanske carevine;

1463.           Turci Osmani zauzimaju Bosnu i ona u okviru osmanske carevine postaje Bosanski sandžak sa sjedištem u Sarajevu;

1474.-1546.  živi veliki osmanski admiral - Kapudan paša Hajrudin Barbarosa;

1475.           Krim ulazi u sastav Osmanske carevine.

1478.-1480.  Albanija, Jonski Otoci i Otranto ulaze u sastav Osmanske carevine;

1480.-1541.  živi Gazi Husrevbeg, sandžakbeg i najveći vakif u povijesti Bosne;

1482.           zauzimanjem   Herceg  Novog   Turci   Osmani   su   dovršili   osvajanje Hercegovine;

1492.            padom Grenade, posljednje islamske državice na tlu Spanije, otpočela je sto­ljetna inkvizicija nad muslimanima i Jevrejima na Pirinejima;

1499.           Crna Gora ulazi u sastav Osmanske carevine;

1500.          Safavidi došli na vlast u Perziji;

1501.           pokrajine Leon i Kastilja (Španija) izdaju dekret prema kome se svi muslimani u njima moraju odreći islama ili iseliti;

1505.-1579.  živi veliki vezir i najsposobniji diplomata Osmanske carevine Mehmed paša Sokolović;

1514.            Osmanska vojska kod Ćal Dirana pobjeđuje Perzijance i zauzima Tabriz;

1515.            u sastavu Osmanske carevine ulaze Ermenija, Mezopotamija i Kurdistanija,

1516.            kod Merdž Dabika u blizini Halepa osmanska vojska pobjeđuje egipatsku;

1517.            Osmanska vojska kod Kaira pobjeđuje Turke Čerkeze i tako u sastav Osman­ske carevine, pored Sirije, ulaze još i Egipat i Hidžaz;

1517.           povlači se posljednji abbasijski halifa El-Mutevekkil III u korist osmanskog sultana i prvog halife Selima I Javuza;

1521.           Turci Osmani zauzimaju Beograd;

1525.            Aragon izdaje Dekret prema kome se svi muslimani moraju odreći islama ili iseliti iz te države na Pirinejima;

1526.      osnovana dinastija Mogula u Indiji;

1526.            bitka i pobjeda Turaka Osmana na Mohaču u boju protiv Ugarske;

1529.           prvi pohod na Beč sultana Sulejmana II Zakonodavca;

1530.-1531.  Gazi Husrevbeg podiže podiže Begovu džamiju;

1532.            drugi Sulejmanov pohod na Beč;

1535.           Osmanska država sklapa ugovor sa Francuskom o trgovini i privrednoj saradnji – Kapitulacije;

1537.           Gazi Husrevbeg podiže Begovu medresu i biblioteku;

1541.           padom Budima čitava Ugarska ulazi u sastav Osmanske carevine;

1556.           Filip II izdaje Zakon prema kome su svi muslimani dužni napustiti islam, arapski jezik, islamsku nošnju i islamski način života u Španiji;

1566.           Osmansku vojsku je pod Sigetom zaustavio Nikola Zrinjski;

Tada umire i sultan Sulejman II Zakonodavac;

1568.-1570.  u sastav Osmanske carevine ulazi Jemen;

1571.           u sastav Osmanske carevine ulazi Kipar i osmanska flota kod Lepanta u sukobu sa mletačkom flotom trpi veliki poraz;

1574.           u sastav Osmanske carevine ulazi Tunis;

1580.            Bosna, do tada sandžak, postaje ejalet na čelu sa prvim beglerbegom Ferhad pašom Sokolovićem sa sjedištem u Banioj Luci;  

1580.           Osmanska carevina sklapa ugovor sa Engleskom o trgovini i privrednoj saradnji – Kapitulacije;

1590.            izvršen je atentat na budimskog beglerbega Ferhad pašu Sokolovića;

1592.           poslije zauzimanja Bihaća Hasan paše Predojevića taj grad ulazi u sastav Bosanskoga ejaleta;

1596.            Turci Osmani zauzimaju Eger;

1599.          uspon muslimanske države Bornu (Nigerija);

1600.          uspon Perzije pod vlašću šaha Abbasa;

1600.            Turci Osmani zauzimaju Kanižu;

1600.           iz Bosanskog u Kaniški ejalet izdvaja se Požeški sandžak;

1606.           na ušću Žitve u Dunav Osmanska carevina sklapa mir sa Habzburškom monarhijom;

1609.           Filip III potpisuje naredbu o konačnom protjerivanju svih muslimana sa tla Španije;

1621.           nakon poraza od Poljaka Turci Osmani sklapaju s njima Hotinjski mir;

1631.           štampa se prvi riječnik na Tursko-bosanskom jeziku Potur Šahidija autora Uskufi Kaimije;

1683.-1699.  vodi se Veliki ili Bečki rat između Osmanske carevine i Habzburške monar­hije;

1686.           Turci Osmani gube Budim;

1689.           Ludvig Badenski opkoljava i zauzima Zvornik;

1693.           Osmanska vojska kod Bosanske Dubice doživljava veliki poraz od habzburške vojske;

1697.           princ Eugen Savojski osvaja sva mjesta dolinom rijeke Bosne i konačno osvaja i spaljuje Sarajevo;

1699.           završava se Bečki rat Karlovačkim mirom kojim Turci Osmani gube velike teritorije, dva ejaleta i nekoliko sandžaka. To ima za posljedicu početak prvog velikog genocida nad Bošnjacima u Lici, Dalmaciji, Ugarskoj, Kordunu, Sla­voniji i Boki;

1699.            sjedište Ejaleta iz Sarajeva se prenosi u Travnik;

1700.            istanbulskim mirom Rusija je od Osmanske carevine dobila grad i luku Azov;

1702.-1762.  živi islamski mislioc i reformator u Indiji Šah Velijjullah;

1703.-1787.  živi osnivač Vehabija i veliki reformator Muhammed Ibn Abdulvehab;

1710.-1711.  vodi se Rusko-turski rat u kome Rusi doživljavaju poraz na Prutu;

1711.   vrši se drugi genocid nad Bošnjacima na Cetinju uoči Badnje večer;

1711.           Osmani u svoj sastav vračaju Azov;

1714.-1718.  vodi se rat Mletačke republike i Habzburške monarhije protiv Osmanske carevine u kome su Osmani doživjeli poraz i gubitak velikih dijelova Bosanskog ejaleta. Rat je završen Požarevačkim mirom 1718. Osmani su se morali odreći Srijema, Banata, sjeverne Srbije, male Vlaške i deset kilome­tara teritorija Bosne od rijeke Save u unutrašnjost;

1717.           Habzburška monarhija osvaja Imotski;

1727.           otišlo je 5.200 Bošnjaka na Perzijsko ratište i samo ih se desetina vratila;

1737.           otišlo je deset hiljada Bošnjaka na rusko ratište i skoro svi su izginuli kod Ozije;

1737.           Bošnjaci su u boju pod Banja Lukom nanijeli veliki poraz Habzburškoj monarhiji;

1737.-1739.  vodi se rat između Habzburške monarhije i Osmanske carevine. Rat se za­vršio beogradskim mirom 1739. godine prema kome su Osmani povratili ne­ke izgubljene teritorije u prethodnom ratu;

1747.-1757.  dolazi do pobuna Bošnjaka u Bosanskom ejaletu;

1752.-1762.  Mehmed paša, bosanski vezir, guši pobune u Bosni;

1757.  porazivši vladara Siradžu devle kod Plejzija (Plassy) Englezi započeli osvajanje Indijskog potkontinenta. U muslimanski svijet počeo prodor kolonijalizma koji je rezultirao gubljenjem političke nezavisnosti, ekonomskom eksploatacijom i idejnim mrtvilom;

1768.-1774.  vodi se rat između Rusije i Osmanske carevine. Rat se završio porazom Osmanlija, koji su izgubili Krim i Kuban, i priznanjem pokroviteljstva Rusiji nad Vlaškom i Moldavijom prema odredbama mira u Kučuk Kajnardžiju iz 1774. godine;

1788.-I791.  dolazi do Dubičkog rata između Habzburške monarhije i Osmanske carevine koji se završava status quoom i mirom u Svištovu 1791. godine. Prema odre­dbama ovoga mira, Osmani su zadržali sva mjesta u Bosni ali su u Hrvatskoj morali ustupiti Lapac, Srb i pojas ispod Plješevice i Plitvičkih jezera Habzburškoj monarhiji;

1792.           poslije rata dolazi do mira između Rusije i Osmanske carevine u Jašiju;

1796.-1804.  Vidinski paša Osman Pazvanoglu buni se protiv Osmanske carevine;

1797.           nestalo je Mletačke republike;

1798.-1800.  Napoleon vrši invaziju na Egipat i zauzima ga nakratko;

1802.-1833.  živi Husein kapetan Gradaščević;

1804.            dolazi do Prvog srpskog ustanka;

I804.-1820.  kao posljedica Prvog i Drugog srpskog ustanka dolazi do trećeg genocida nad Bošnjacima ili generalnog trebljenja Turaka iz naroda;

1806.-1872. živi Omer paša Latas;

1806.            Rusija napada na Moldaviju i Vlašku;

1807.             jeničari zbog pokušaja reformi -nizami-džedid - svrgavaju Selima III;

1808.-1820. Austro-Ugarska otvara konzulat u Travniku;

1813.            Bosanska vojska u nekoliko navrata pobjeđuje srbijansku vojsku;

1813.-1817.  u Bosni hara velika kuga koja prepolovljuje Bošnjake i oni u Bosnu naselja­vaju hrišćane iz Srbije, Crne Gore i istočne Hercegovine;

1814.            dolazi do pobune Bošnjaka u Sarajevu i Mostaru protiv Porte zbog osjećaja napuštenosti;

1815.            održava se Bečki kongres na kome Osmanska carevina gubi Besarabiju u ko­rist Rusije, jonske otoke koji dobijaju samoupravu, Srbija stiče pravo na auto­nomiju, a engleski brodovi pravo prolaza kroz Dardanele;

1817.            dolazi do pobune Sarajlija;

1817.-1898. živi drugi nastavljač Afganije i veliki teoretičar reformističke islamske misli Sejjid Ahmed Kan;

1818.            dolazi do pobuna Travničana koji veziru uskraćuju snabdijevanje namirnica­ma;

1826.   ukidaju se jeničari i uvode se obavezna redovna vojska u Turskoj carevini - Eškindži. Ta je vojska je uvedena po Uredbi - Tanzimati-Hajrija;

1829.        sklapa se mir u Edini između Osmanske carevine prema kome Grčka stiče autonomiju, Vlaškoj i Moldaviji se priznaju privilegije, a Rusiji je ustupljeno ušće Dunava;

1830.            Hattišerifom - sultanovim vlastoručnim potpisom - verificirane su odredbe Bečkog kongresa iz 1815. godine i tako Srbija postaje autonomna kneževina;

1830.-1867.  traje četvrti genocid nad Bošnjacima, drugi na tlu Srbije;

1831.-1832.  dolazi do pobune Bošnjaka na čelu sa Husein kapetanom Gradaščevićem protiv osmanske vlasti;

1831.           u borbi protiv Sika u Indiji su, kao šehidi, živote položili mudžahidi i veliki alimi Sejjid Ahmed i Šah Ismail;

1833.-1851.  sultan je Alibega Rizvanbegovića darovao činom paše, a Hercegovački je san­džak, pod njegovom upravom, izdvojio iz Bosanskog ejaleta u poseban mutesarrifluk;

1833.           Hattišerif je dopunjen odlukom da će porez Srbije Osmanskoj carevini iznositi 2.300.000 groša i da će Bošnjaci biti iseljeni iz Užica, Šapca, Sokolja i Beo­grada u Bosnu. Za njih su Osmani sagradili dva naselja - Gornju i Donju Aziziju;

1837.           na Ahiret je preselio osnivač reda Senusijja Ahmed Ibn Idris;

1839.           Mustafa Rešid paša donosi Hattihumajun od Gilhane - ukaz o reformama;

1839.-1897.  živi prvi islamski moderni politički mislilac i osnivač panislamizma Džemaluddin Afgani;

1844.           Ruski car Nikolaj predlaže Engleskoj plan da se bolesnik na Bosforu (Osmanska carevina) raskomada tako da Balkan pripadne Rusiji, Egipat i Krit Engleskoj, dok bi Istanbul ostao slobodan grad.

1845.-1905.  živi učenik i nastavljač Afganijeve teorijsko-političke misli Muhammed Abduhu;

1850.            za bosanskog vezira i uspostavljača reda dolazi Omer paša Latas;

1851.             sjedište Bosanskog ejaleta se iz Travnika premješta u Sarajevo;

1851.-1863.  traje ustanak hrišćana u istočnoj Hercegovini na čelu sa Lukom Vukalovićem;

1853.            Ruske trupe prelaze Prut, lijevu pritoku Dunava, i zauzimaju Vlašku i Moldaviju;

1853.-1856.  pošto Rusi nisu prihvatili turski ultimatum o povlačenju, dolazi do trogodiš­njega Krimskog rata;

1854.            Engleska i Francuska sklapaju vojni savez sa Osmanskom carevinom i obja­vljuju rat Rusiji;

1855.            Osmanskoj carevini se pridružuje i Kraljevina Sardinija;

1856.            Krimski rat je završen Pariškim mirovnim ugovorom prema kojem su Rusiji vraćeni Sevastopolj i neka druga mjesta, a oduzeti su joj Besarabija i Moldavija. Rusija se morala odreći i protektorata nad dunavskim kneževinama ko­je su ostale pod suverenitetom Osmanske carevine. Osmani su zadržali Ikars;

1857.            dolazi do velike pobune muslimana u Indiji protiv engleske vlasti koju je or­ganizirao pokret Džihad na čelu sa indijskom ulemom;

1858.-1860.  u Bosni se uspostavlja i telegrafski saobraćaj i veza sa Stambolom;

1858.            Porta donosi Zemljišni (Ramazanski) zakon o kategorizaciji zemlje i kodifika­ciji čitlučkih odnosa;

1859.           donesen je zakon o čiflucima poznat kao Saferska naredba;

1861.            Osmanska carevina je, pod pritiskom Rusije, morala priznati nezavisnu Rumuniju, a pod pritiskom Francuske nezavisni Liban;

1863.-1864.  reorganizirana je i proširena Gazi Husrevbegova biblioteka;

1864.            izvršena je kompletna teritorijalna reorganizacija Turskoga carstva, te su, umjesto dotadašnjih ejaleta, oformljeni vilajeti, a beglerbeg postaje valija;

1865.            počinje se štampati novina Bosanski vjestnik, a kasnije i službeno glasilo Bo­sna;

1865.           donesena je uredba o organizaciji Bosanskog vilajeta poznata pod imenom Vilajetski ustavni zakon;

1865.            u Turskoj je formiran tajno revolucionarno društvo Nove Osmanlije;

1866.            u Sarajevu je osnovana Vilajetska štamparija;

1867.            pod pritiskom evropskih velesila osmanska vojska se povlači iz Beograda i drugih utvrđenih kasaba u Srbiji;

1875.-1878.  dolazi do seljačko-hrišćanskog ustanka i velike tzv. istočne krize, prvo u isto­čnoj Hercegovini, a zatim u zapadnoj i istočnoj Bosni, Sandžaku i Makedoni­ji. Iza ustanka je stajala Srbija;

1876.-1878.  Srbija i Crna Gora koriste Drugi srpski ustanak za peti genocid nad muslima­nima u južnoj Srbiji, Nikšiću i istočnoj Hercegovini;

1876.-1938. živi idejno-politički osnivač Islamske Republike Pakistan i istinski filozof Muhammed Ikbal;

1877.-1878.  dolazi do rusko-turskog rata koji se završava porazom Osmanlija;

1878.  u martu dolazi do potpisivanja Sanstefanskog mirovnog ugovora, prema ko­me je Rusija od Osmanske carevine dobila Besarabiju, Kars, Ardahan i Batum. Osmanska carevina je trebala Rusiji platiti i veliku ratnu odštetu. Prema isto­me Ugovoru, Bugarskoj je, pored istočne Rumelije, dodijeljena sofijska oblast i veliki dio Makedonije, a Srbija i Crna Gora su proširene teritorijama u isto­čnoj Hercegovini i južnoj Srbiji na račun Osmanske carevine;

1878.  pošto Njemačka i Austro-Ugarska nisu bile zadovoljne odlukama Ugovora u San-Stefanu, održan je Berlinski kongres od 13. juna do 13. jula. Na osnovu odluka Berlinskoga kongresa, Srbija i Crna Gora postaju potpuno nezavisne i proširuju svoj teritorij. Bosanski ejalet se dijeli tako da područje Bosne i Her­cegovine dobiva Austro-Ugarska, a Novopazarski sandžak ostaje u sastavu Osmanske carevine. Uspostavljaju se autonomne kneževine Bugarske i isto­čne Rumelije. Rumuniji je vraćena sjeverna Dobrudža, u nadoknadu za veli­ki teritorij koji je dobila Rusija. Plovidba Dunavom postaje slobodna;

1878.-1910.  traje šesti genocid nad Bošnjacima;

1878.            od kraja jula do 20. oktobra Bošnjaci pružaju veliki otpor austrougarskoj okupaciji koja traje od 1878. do 1910. godine,

1879.            potpisana je Istanbulska konvencija između Austro-Ugarske monarhije i Osmanske carevine kojom se Bošnjacima garantiraju osnovna prava;

1880.            Austo-Ugarska usvaja Zakon o upravljanju Bosnom i Hercegovinom,

1880.-1889. na latinici su štampane Hermanove zbirke Muslimanskih junačkih pjesama;

1881.            Tunis se potpuno izdvaja iz sastava Osmanske carevine;

1882.            formira se Rijaset Islamske zajednice Bosne i Hercegovine i bira prvi reisu-l-ulema;

1882.           Egipat se izdvaja iz sastava Osmanske carevine;

1885.           dolazi do ustanka u istočnoj Rumeliji i njezina pripajanja Bugarskoj;

1885.           u Sarajevu je formiran prvi Vakufski konvikt za školovanje učenika;

1887.           na latinici je štampano i objavljeno Ljubušakovo Narodno blago;

1887.            u Sarajevu je otvorena Šerijatsko-sudačka škola;

1888.            Ljubušakovo Narodno blago je objavljeno na ćirilici;

1889.            na Ahiret je preselio jedan od osnivača grupe i škole Ehlul-Hadisa u Indiji Hasan Kan;

1889.-1908.  traje pokret Bošnjaka za vjersku i vakufsko-mearifsku autonomiju;

1892.           u Sarajevu je otvorena Darul-Mu'allimin - srednja škola za vjeroučitelje;

1892.           počinju sa radom reformirani mektebi iblidaije;

1896.-1897.  dolazi do ustanka na Kritu i, Krit se, intervencijom velikih sila, izdvaja iz sas­tava Osmanske carevine;

1900.-1911.  Bošnjaci štampaju petnaestodnevni list Behar za pouku i zabavu;

1903.           formirano je kulturno-prosvjetno društvo Bošnjaka Gajret;

1906.-1907.  dolazi do spontanih pobuna na tlu Turske - u Anadoliji, Erzurumu, Trabzonu i drugim mjestima;

1906.            formirana je prva bošnjačka politička stranka - Muslimanske narodne orga­nizacije (MNO) na čelu sa Alibegom Firdusom;

1907.            ukida se službeni naziv bosanski jezik;

1908.            Mladoturci preuzimaju vlast u Solunu i drugim mjestima i ubrzo svrgavaju Abdul Hamida. U zemlji stupa na snagu Ustav iz 1878. godine i vraća se par­lamentarni život;

1908.           formirana je Muslimanska napredna stranka (MNS);

1908.            Austro-Ugarska koristi Mladotursku revoluciju i vrši aneksiju Bosne i Herce­govinu;

1909.            sklopljen sporazum između Austro-Ugarske monarhije i Osmanske carevine o aneksiji Bosne i Hercegovine. Austro-Ugarska je, prema Sporazumu, plati­la Osmanskoj carevini 2,500.000 funti sterlinga i povukla svoje trupe iz Novopazarskog sandžaka;
1909.            ozakonjen je Štatut za autonomnu upravu islamskih,vjerskih i vakitfsko-mearifskiii poslova u Bosni i Hercegovini;

1910.            prema odredbama Štatuta, izabran je treći reisu-l-ulema Sulejman ef. Šarac;

1910.            u Zemaljskom saboru je svečano proglašen Zemaljski ustav;

1912.            balkanske pravoslavne zemlje - Srbija, Grčka, Bugarska i Crna Gora vode Prvi balkanski rat protiv Osmanske carevine, kako bi je potpuno istisnule sa Bal­kana;

1913.            prema odredbama Londonskog mirovnog ugovora, nakon poraza Osmanska carevina se morala odreći najvećeg dijela posjeda na Balkanu. U skladu sa odredbama toga ugovora formirana je nova država - Albanija. Srbija i Crna Gora koriste Balkanske ratove za sedmi genocid nad Bošnjacima u Sandžaku i Crnoj Gori;

1913.           vodi se Drugi balkanski rat između Bugarske na jednoj strani i Srbije, Crne Gore, Grčke, Rumunije i Osmanske carevine na drugoj strani; Rat je završen Mirovnim ugovorom u Bukureštu, prema kome je Makedonija podijeljena između Srbije i Grčke. Rumunija je dobila južnu Dobrudžu, a Turska Edenu;

1913.            Džemaludin ef. Čaušević je izabran za četvrtog reisu-l-ulemu;

1917.            Engleska objavljuje poznatu Balfurovu deklaraciju prema kojoj je Engleska vlada s čime se slažu i ostale sile Antante »sklona osnivanju nacionalnog ognjišta za jevrejski narod«, čime je naviješten kraj Palestinaca u Kanaanu –Felestini;

1918.-1941. Sirija je bila francuska mandatna teritorija.

1918.-1941.  traje osmi genocid nad Bošnjacima (sa prekidima), posebno u Sandžaku i is­točnoj Hercegovini;

1918.           Saudijska Arabija i sjeverni Jemen stiču formalnu nezavisnost od Osmanskoga carstva, a stvarnu ovisnost od Engleske;

1919.           vrši se ekonomski genocid nad Bošnjacima preko tzv. Zakona o agrarnoj reformi čime je ozakonjena hajdučija i pljačka Bošnjačke zemlje;

1919.           u Sarajevu je (februar) osnovana Jugoslavensko-muslimanska organizacija (JMO) kao politička organizacija Bošnjaka;

1919.           Afganistan se oslobodio engleske vlasti;

1919.            u Sarajevu je osnovano udruženje Bošnjanki Osvitanje;

1920.            vrše se izbori za Ustavotvornu skupštinu Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca na kojima je JMO dobila 24 mandata u Bosni i Hercegovini, daleko više od bi­lo koje druge političke stranke;

1920.           na inicijativu Mustafe Kemala bira se novi turski medžlis i sastavlja nova vlada u Ankari (na čelu sa Mustaforn Kemalom);

1920.            desetog augusta, Porta, pritisnuta silama Antante potpisuje Mirovni ugovor u Sevru. Tačke Ugovora su slijedeće:

- Saveznici će okupirati Istanbul, Bosfor i Dardanele,

- U Turskoj se ponovno uvode kapitulacije, sva turska flota ima se predati sa­veznicima, a kopnena turska vojska ne smije brojati više od 50.000 vojnika,

- Turska je obavezna da ustupi Grčkoj Trakiju s Galipoljerm, Izmir i Egejske otoke izuzev Dodekaneza i Rodosa, koji se ustupaju Italiji. Francuskoj se us­tupa Sirija i Adamski vilajet, a Engleskoj Palestina i Irak,

- Istočna Armenija stiče nezavisnosl, a Kurdi dobijaju autonomnost,

 - Turska priznaje protektorat Engleske nad Egiptom i Kiprom;

1921.         godine vodi se veliki rat između Grčke i Turske u Anadoliji koji su Grci po­tpuno izgubili;

1922.            sklopljeno je primirje između Grčke i Turske;

1922.           Engleska je proglasila kraj svog protektorata u Egiptu i od tada je on nezavisan;

1922.            ukinuta je Ustanova sultana u Turskoj;

1923.            mirovnim ugovorom u Lozani priznata je nezavisnost Turske. Vraćena joj je Trakija do rijeke Marice, Edirna sa okolicom i sva područja u Anadolu s Izmirom i zapadna Ermenija. Turskoj je priznat suverenitet nad Istanbulom, Bosforom i Dardanelama, a kapitulacije su ukinute;

1923.            osnovana je Velika medresa kralja Aleksandra u Skoplju;

1924.            trećeg marta ukinut je Hilafet i od tada traje fasile-i hilafet - stanje bez halife -u islamskom svijetu;

1926.          poslije svjetske muslimanske konferencije u Mekki

osnovana prva međunarodna muslimanska organizacija-Mu'temer alemi islami (Svjetski muslimanski kongres);

1928.            Hasan El-Bena osniva idejno-politički islamski pokret Muslimansku braća u Egiptu;

1929.-1931. vlast Kraljevine Jugoslavije propisuje način likvidiranja agrarne reforme čije su glavne žrtve bili Bošnjaci;

1930.            Reis Čaušević je raznim pritiscima i ucjenama prisiljen da odstupi od funkci­je i zatraži mirovinu;

1930.           Zakonom o IVZ Kraljevine Jugoslavije ukinut je Štatut za autonomnu upravu islamskih i vakufsko-mearifskili poslova u Bosni i Hercegovini,

1930.           izabran je, peti po redu, reisu-l-ulema Ibrahim ef. Maglajlić;

1930.            devetoga jula donesen je prvi Ustav Islamske vjerske zajednice, drugi pravni akt poslije Štatuta;

1931.            u Sarajevu je osnovana Viša škola – Alijja;

1931.           dovršava se reforma školstva, mekteba, medresa! u njima se urodesvjetomi predmeti;

1933.           počinje izlaziti službeno glasilo Vrhovnog islamskog starješinstva Glasnik;

1935.-1936.  osniva se u Sarajevu Viša islamska šerijatsko-teološka škola (VIŠT);

1936.           prema traženju dr. Spahe, kao uvjetu da bi ušao u koalicionu Vladu, izvršena je revizija zakonodavstva Islamske vjerske zajednice. Uredbom sa zakon­skom snagom, dotadašnje zakonodavstvo Islamske vjerske zajednice je sta­vljeno van snage, reis Maglajlić je penzioniran i imenovan je naibu-reis Salih Safvet Bašić;

1936.             u oktobru je donesen drugi Ustav IVZ u Kraljevini Jugoslaviji;

1937.            osnovana je Isabegova Medresa u Skoplju;

1938.             izabran je, šesti po redu, reisu-l-ulema Fehim ef. Spaho;

1941.-1945.  četnički srpsko-crnogorski zločinci koriste priliku rata i čine deveti genocid nad Bošnjacima u kome je stradalo 103.000 Bošnjaka;

1941.            Bošnjaci dižu glas (septembar - decembar) i pišu Rezolucije protiv fašističkih, ustaških i četničkih zločina i ustaju u zaštitu Bošnjaka, Srba, Jevreja i Roma;

1942.   umire reis Spaho i za naibu-reisa ponovno dolazi Salih ef. Bašić;

1945.     na inicijativu Egipta, i uz podršku Engleske, formira se Arapska liga za usklađivanje političke, kulturne, vojne i privredne saradnje medu arapskim ze­mljama;

1945.-1949. komunističke vlasti ukidaju sve kulturne, nacionalne i prosvjetne ustanove Bošnjaka, izuzev Gazi Husrev-begove medrese;

1945.       pristalice Ahmeda Sukarna proglašavaju nezavisnost Indonezije. Slijedi bezuspješan rat Holandije i Engleske protiv Indonezije;

1946.          Liban stiče nezavisnost, ali i dalje ostaje pod francuskim uticajem;

1946.          Jordan je stekao nezavisnost Engleske;

1947.-1950.  komunističke vlasti sude hiljadama Mladih muslimana, od kojih su neki osu­đeni na smrt;

1947.            diobom dotadašnje britanske Indije se, prema konfesionalnom ključu, formi­raju dvije države - Indija i Islamska Republika Pakistan, sastavljena iz dva te­ritorijalno rastavljena dijela, zapadnog i istočnog, s tim što Kašmir, naseljen muslimanima, ostaje u sastavu Indije;

1947.    izabran je, sedmi po redu, reisu-l-ulema u NFRJ Ibrahim ef. Fejić;

1947.     usvojen je novi, četvrti po redu, Ustav IVZ u FNRJ;

1948.       petnaestoga maja je proglašena država Izrael i dolazi do prvog arapsko-izraelskog rata;

1948.-1951.  egipatske vlasti zabranjuju rad Muslimanske braće;

1949.            Jordanu je pripao dio Palestine;

1950.-1955.  Sudan se ujedinjuje sa Egiptom, ali poslije socijalističke revolucije proglašava nezavisnost;

1956.           Engleska, Francuska i Izrael vrše invaziju na Sinaj;

1956.           Maroko i Tunis stiču nezavisnost;

1956.           Naser pokušava u da u krvi uguši Muslimansku braću i ubija njihovog najvećeg alima Sejida Kutba;

1958.           Gvineja stiče nezavisnost;

1958.-1961.  Sirija, Jordan i Egipat se ujedinjuju u Ujedinjenu Arapsku Republiku (UAR);

1960.           Nigerija, Čad, Niger, Dahomej, Benin, Togo, Gornja Volta, Mali, Islamska Republika Mauritanija, Senegal, Obala Slonovače, Kamerun, Centralnoafrička Republika i Somalija stiču nezavisnost;

osnovana je OPEC - Organizacija zemalja izvoznica nafte;

1961.           Siera Leone i Tanzanija stiču nezavisnost;

1962.            nakon osmogodišnje borbe Alžir stiče nezavisnost;

1962.          osnovana Svjetska islamska liga (Rabita alemi isla-

mi) u Mekki, kada je održana i prva svjetska konfe­rencija ove organizacije. U februaru 1974. Rabita je primljena kao nevladina organizacija u OUN;

1964.            počinje treći arapsko-izraelski rat;

1965.            Gambija i Maldivska Republika stiču nezavisnost;

1965.           Malezija postaje nezavisna samostalna zemlja;

1967.            tokom mjeseca juna se vodi četvrti izraelsko-arapski rat;

1968.       zapaljena džamija El- Aksa u Kudsu koju su Izraelci okupirali nakon tzv. junskog rata 1967.;

1968.     počinje izlaziti list učenika Gazi Husrevbegove medrese Zem-Zem;

1969.       donesen je novi, četvrti Ustav Islamske zajednice;

1969.      u Rabatu, Maroko, 25. septembra, održan sastanak lidera muslimanskih zemalja, na kojem je ustanovljena zajednička organizacija islamskih i muslimanskih zemalja "Organizacija islamske konferencije" (OIC), a u martu 1970. u Džedi, Saudijska Arabija održan je prvi sastanak ministara vanjskih poslova članica novoosnovane organizacije;  

1970.         počinje izlaziti glasilo Udruženja Ilmijje (od 1980. godine Starješinstva IZ u Bosni i Hercegovini) muslimanske informativne novine Preporod;

1971.            Ujedinjeni Arapski Emirati, Uman, Katar, Bahrejn i Bangladeš stiču nezavi­snost;

1973.           u oktobru se vodi peti izraelsko-arapski rat;

1973.            Gvineja Bisao stiče nezavisnost;

1973.          konferencija   ministara finansija   islamskih zemalja na zasjedanju u Džiddi donijela Deklaraciju o osni­vanju islamske banke za razvoj koja je potom osno­vana i počela s poslovanjem na bazi šeriata;

1974.            Komorsko otočje postaje nezavisna država;

1975.-1987.  izabran je (deveti po redu) reisu-I-ulema Naim ef. Hadžiabdić.

1977.           otvoren je Fakultet islamskih nauka u Sarajevu;

1977.           Džibuti stiče nezavisnost;

1984.           Brunej stiče nezavisnost;

1987.-1990.  za reisu-l-ulemu, desetoga po redu, izabran je Husejn ef. Mujić;

1990.-1993.  Jakub ef. Selimovski je izabran za reisu-l-ulemu, jedanaestoga po redu;.

1990.     Azerbejdžan, Kazahstan, Kirgizija, Uzbekistan i Turkmenistan stiču nezavisnost nakon raspada Sovjetskoga Saveza;

1990.            Bošnjaci obnavljaju rad Kulturnog društva muslimana Preporod i Humanitar­noga društva Merhamet;

1993.           Dvadeset i osmoga aprila, na Obnoviteljskom saboru, za reisu-l-ulemu svih Bošnjaka u svijetu (dvanaesti po redu) izabran je dr. Mustafa ef. Cerić.

 (Izvor: Mustafa Spahić, Povijest islama za I i II, III i IV razred medresa, Gazi Husrev-begova medresa i Rijaset Islamske zajednice , 1995., str. 296 -305, i 417-435, Hronologija važnijih događaja u istoriji islama, Takvim Udruženja ilmije, 1979, str. 327-331 )

Keywords & Tags

Contact Us