Naše džamije pored imama imaju i svoje mujezine. / Kod nas mujezini uče salavate uoči petka, pred jaciju i u petak prije džume.
لَوْ يَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِي النِّدَاءِ وَالصَّفِّ الْأَوَّلِ ثُمَّ لَمْ يَجِدُوا إِلَّا أَنْ يَسْتَهِمُوا عَلَيْهِ لَاسْتَهَمُوا
„Kad bi ljudi znali kakva se ljepota i vrijednost krije u ezanu i prvom safu, te kad ne bi našli drugog načina da dosegnu tu ljepotu nego putem izvlačenja kocke (pa kome sreća zapadne) i to bi učinili.“[1]
Kada narod čuje ezan, prestane sa radom ili razgovorom, sluša ezan, ponavlja riječi ezana i na kraju donosi salavat i prouči ezansku dovu. Poslanik, s.a.v.s., je rekao:
إِذَا سَمِعْتُمُ الْمُؤَذِّنَ فَقُولُوا مِثْلَ مَا يَقُولُ ثُمَّ صَلُّوا عَلَيَّ فَإِنَّهُ مَنْ صَلَّى عَلَيَّ صَلَاةً صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ بِهَا عَشْرًا ثُمَّ سَلُوا اللهَ لِي الْوَسِيلَةَ فَإِنَّهَا مَنْزِلَةٌ فِي الْجَنَّةِ لَا تَنْبَغِي إِلَّا لِعَبْدٍ مِنْ عِبَادِ اللهِ وَأَرْجُو أَنْ أَكُونَ أَنَا هُوَ فَمَنْ سَأَلَ لِي الْوَسِيلَةَ حَلَّتْ لَهُ الشَّفَاعَةُ
„Kada čujete mujezina, ponavljajte isto što on uči, a zatim donesite salavat na mene. Uistinu, ko donese salavat na mene, Allah će donijeti na njega deset salavata. Zatim zamolite za mene vesile. To je položaj u Džennetu koji je određen nekom od Njegovih robova. Ja se nadam da sam ja taj rob. Ko bude molio Allaha za mene da mi da vesile, bit će mu obezbijeđen moj šefa`at (zauzimanje).“ [2]
Nakon ezana mujezin prouči salavat naglas pred ustajanje na namaz. To je ustvari opomena da i džematlije uče salavat, čija se vrijednost povezuje sa prethodnim hadisom.
Džematlije koje slušaju ezan i ponavljaju riječi za muezinom, posebno naglašavaju zadnje riječi ezana: La ilahe illallah. Na kraju dužeg hadisa koji govori o vrijednosti ponavljanja riječi ezana stoji:
ثُمَّ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ مِنْ قَلْبِهِ دَخَلَ الْجَنَّةَ
„...i kada mujezin kaže: La ilahe illallah, pa i on s draga srca iskreno kaže: La ilahe illallah, ući će u Džennet.“[3]
Za mujezina se kandiduje onaj koji ima lijep i jak glas, jer što ga više čuje ljudi i drugih bića svjedočit će na Sudnjem danu. Tako govori i naš narod a u hadisu Poslanika s.a.v.s. stoji kojeg prenosi Ebu Sejid El-Hudri:
إِنِّي أَرَاكَ تُحِبُّ الْغَنَمَ وَالْبَادِيَةَ فَإِذَا كُنْتَ فِي غَنَمِكَ أَوْ بَادِيَتِكَ فَأَذَّنْتَ بِالصَّلَاةِ فَارْفَعْ صَوْتَكَ بِالنِّدَاءِ فَإِنَّهُ لَا يَسْمَعُ مَدَى صَوْتِ الْمُؤَذِّنِ جِنٌّ وَلَا إِنْسٌ وَلَا شَيْءٌ إِلَّا شَهِدَ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ
„Vidim da voliš ovce i pustinju. Kada si sa stadom ili u pustinji, glasno prouči ezan. Svaki čovjek, džin i svaka stvar koja čuje ezan svjedočit će na Sudnjem danu.“[4]
Mujezin okrene glavu i tijelo na desnu stranu kada uči: Hajje alessalah!, a na lijevu stranu kod riječi: Hajje alel-felah! Ebu Džuhejfe prenosi:
أَنَّهُ رَأَى بِلَالًا يُؤَذِّنُ فَجَعَلْتُ أَتَتَبَّعُ فَاهُ هَهُنَا وَهَهُنَا بِالْأَذَانِ
„Bilal je učio ezan, a ja sam pratio njegova usta kako se okreću desno-lijevo (dok je učio: Hajje alessalah, hajje alel-felah – dođite na namaz, dođite na spas)!“[5]
Običaj je također da mujezin stavi prste u uši dok uči ezan. Od Bilala se prenosi:
وَيُذْكَرُ عَنْ بِلَالٍ أَنَّهُ جَعَلَ إِصْبَعَيْهِ فِي أُذُنَيْهِ
„Stavio sam prste u uši i proučio ezan.“[6]
Kod nas mujezini uče salavate uoči petka, pred jaciju i u petak prije džume. Podloga tome su hadisi:
أَكْثِروُا مِنَ الصَّلاَةِ عَلَيَّ فِي يَوْمِ الْجُمُعُةِ وَلَيْلَةِ الْجُمُعَةِ فَمَنْ فَعَلَ ذَلِكَ كُنْتُ لَهُ شَهِيدًا وَشَافِعًا يَوْمَ الْقِيَامَةِ
„Petkom i uoči petka, donosite salavate na mene. Ko to bude činio, ja ću mu biti svjedok i šefadžija na Sudnjem danu.“[7]
أَكْثِروُا عَلَيَّ مِنَ الصَّلاَةِ فِي كُلِّ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَإِنَّ صَلاَةَ أُمَّتِي تُعْرَضُ عَلَيَّ فِي كُلِّ يَوْمِ جُمُعَةٍ فَمَنْ كَانَ أَكْثَرُهُمْ عَلَيَّ صَلاَةً كَانَ أَقْرَبَهُمْ مِنِّي مَنْزِلَةً
„Na mene svakog petka donosite što više salavate, jer se salavati mog ummeta meni izlažu petkom. Pa ko bude najviše donosio na mene salavate, bit će mi najbliži.“[8]
Kod nas mujezini petkom, dok se imam penje na mimber, uče ajet u kojem Allah, dž.š., naređuje da se donose salavati na Poslanika (El-Ahzab, 56. ajet). Nakon toga uče salavat i tri puta izgovaraju amin. To je vezano za slučaj Poslanika koji je jednom prilikom dok je išao uz minber tri puta izgovorio amin. Kada su ga ashabi poslije pitali šta je razlog tome, on je rekao da mu je došao melek i proučio dovu za troje, a on je na to izgovarao amin. U hadisu stoji:
رَغِمَ أَنْفُ رَجُلٍ ذُكِرْتُ عِنْدَهُ فَلَمْ يُصَلِّ عَلَيَّ وَرَغِمَ أَنْفُ رَجُلٍ دَخَلَ عَلَيْهِ رَمَضَانُ ثُمَّ انْسَلَخَ قَبْلَ أَنْ يُغْفَرَ لَهُ وَرَغِمَ أَنْفُ رَجُلٍ أَدْرَكَ عِنْدَهُ أَبَوَاهُ الْكِبَرَ فَلَمْ يُدْخِلَاهُ الْجَنَّةَ
„Propao je i ponižen onaj koji, kada se u njegovom prisustvu spomene moje ime, ne donese salavat na mene. Propao je i ponižen onaj kojem, u toku ramazana, ne budu oprošteni grijesi; i propao je i ponižen onaj, kod koga njegovi roditelji dožive starost, a ne uvedu ga u Džennet.“[9]
Na području zemalja Balkana, tradicionalno se uče mevludi, osobito u mjesecu rebiul-evvelu, u kojem je rođen zadnji Poslanik Muhammed, s.a.v.s., Tom prilikom se donose brojni salavati na kraju svakog odlomka, koji se obično završavaju riječima:
„Pa tko želi Pejgamberov šefa`at, neka na njega uči salavat.“
Poslanik, s.a.v.s., je rekao:
شَفَاعَتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَقٌّ فَمَنْ لَمْ يُؤْمِنْ بِهَا لَمْ يَكُنْ مِنْ أَهْلِهَا
„Moj šefa`at na Sudnjem danu je istina, i onaj ko ne vjeruje u to neće ga ni dobiti, jer ga nije dostojan.“[10]
Autor: IShak Sedić
[1] Buharija, Izbor Poslanikovih hadisa, Jakub Memić, hadis br. 1337.
[2] Muslim, Muslimova zbirka hadisa, El-Munziri, Prijevod dr. Šefik Kurdić, Knjiga I, hadis br. 198, str. 211.
[3] Muslim, Muslimova zbirka hadisa, El-Munziri, Prijevod dr. Šefik Kurdić, Knjiga I, hadis br. 199, str. 212.
[4] Buhari, Ahmed, Nesai, Ibnu Madže, Fikhussunneh, Es-Sejjid Sabik, Knjiga I, str. 193.
[5] Buhari i Muslim, Fikhussunneh, Es-Sejjid Sabik, Knjiga I, str. 193.
[6] Ebu Davud i Ibnu Hibban, Fikhussunneh, Es-Sejjid Sabik, Knjiga I, str. 193.
[7] Bejheki, - hasen, Izbor Poslanikovih hadisa, Jakub Memić, hadis br. 143.
[8] Bejheki sa dobrim senedom, Et-tergibu vet-terhib, El-Munziri, Prijevod dr. S. Topoljak, str. 362.
[9] Tirmizi, Hakim, - sahih, Izbor Poslanikovih hadisa, Jakub Memić, hadis br. 890.
[10] Ibnu Meni', - sahih, Izbor Poslanikovih hadisa, Jakub Memić, hadis br. 946.
Adress: Kovaci 36, 71000 Sarajevo Bosnia-Herzegovina
email: info@islam.ba