Hadis u kojem se pominju neki od velikih grijeha  prenosi Ebu Hurejre, r.a., u kojem Allahov Poslanik, s.a.v.s., kaže: 

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ اجْتَنِبُوا السَّبْعَ الْمُوبِقَاتِ قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ وَمَا هُنَّ قَالَ الشِّرْكُ بِاللَّهِ وَالسِّحْرُ وَقَتْلُ النَّفْسِ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَأَكْلُ الرِّبَا وَأَكْلُ مَالِ الْيَتِيمِ وَالتَّوَلِّي يَوْمَ الزَّحْفِ وَقَذْفُ الْمُحْصَنَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ الْغَافِلاَتِ (متفق عليه)

"Klonite se sedam velikih, upropašćujućih grijeha! -A koji su to grijesi- upitaše ashabi. Allahov Poslanik odgovori: -Pripisivanje Allahu druga (širk), sihir (vračanje i gatanje), bespravno ubijanje, kamata, jedenje imetka siročeta, bježanje sa bojnog polja i potvaranje poštenih vjernica da su nemoralne."

Ahmed i Nesai bilježe da je Allahov Poslanik, s.a.v.s., upitan o najvećim grijesima, pa je rekao: 

اَلشِّرْكُ بِاللَّهِ وَقَتْلُ النَّفْسِ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَالتَّوَلِّي يَوْمَ الزَّحْفِ 

(رواه أحمد والنسائي)

"Pripisivanje Allahu druga (širk), bespravno ubijanje i bježanje sa bojnog polja." 

Ibn Merdevejh bilježi u svom tefsiru a takođe i Ibn Hibban u svom Sahihu da je Allahov Poslanik, s.a.v.s., poslao stanovnicima Jemena pismo u kojem im je pomenuo farzove, sunnete i propis o nadoknadi krvarine. To pismo je Poslanik poslao po Amru ibn Hazmu, koji kaže da se u njemu između ostalog nalazio i ovaj tekst: "Najveći grijesi na Sudnjem danu će biti: činjenje širka, bespravno ubijanje, bježanje sa bojnog polja, neposlušnost prema roditeljima, potvaranje poštene vjernice, pravljenje sihira, kamata i jedenje imetka siročeta." 

Allahov Poslanik, s.a.v.s., kaže: "Tri grijeha kvare svako drugo dobro djelo: širk, neposlušnost prema roditeljima i bježanje sa bojnog polja."

U drugom hadisu Allahov Poslanik, s.a.v.s., kaže: "Ko se sretne sa Allahom, dž.š., na Sudnjem danu a ne bude mu ništa pripisivao kao druga i bude s draga srca davao zekjat na svoj imetak, i bude pokoran i poslušan svome pretpostavljenom ući će u Džennet. Pet je grijeha i za njih nema otkupa: širk, bespravno ubijanje, potvaranje vjernika, bježanje sa bojnog polja i kriva zakletva kojom se zakida tuđi imetak."

Čovjeka koji bude svjestan ovoga grijeha, to jest bježanja  sa bojnog polja, pa ustraje u borbi i pogine, čeka posebna nagrada kod Allaha, dž.š., kao što se to vidi iz narednog hadisa: 

Abdullah ibn Mes'ud, r.a., pripovjeda da je Allahov Poslanik, s.a.v.s., rekao: "Naš Uzvišeni Gospodar je zadovoljan čovjekom koji je bio u bici na Allahovom putu, gdje su njegovi drugovi bili poraženi (povukli se), pa se on -znajući šta ga čeka (jer je haram bježati sa bojnog polja)- povratio i borio se sve dok nije poginuo. Allah, dž.š., tada kaže melekima: -Gledajte mog roba, povratio se- želeći dostići nagradu koja je kod Mene a bojeći se Moje kazne- i poginuo je. Uzimam vas za svjedoke da sam mu već oprostio." 

Allah, dž.š., u Kur’anu kaže: 

 

﴿ يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحْفًا فَلاَ تُوَلُّوهُمُ الأَدْبَارَ(15)وَمَنْ يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلاَّ مُتَحَرِّفًا لِقِتَالٍ أَوْ مُتَحَيِّزًا إِلَى فِئَةٍ فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ ﴾ (سورة الأنفال 15-16 )

 "O vjernici kada se s nevjernicima sukobite a njih napada mnogo, leđa im ne okrećite; onaj ko im tada leđa okrene - osim onog koji se povuče s namjerom da se ponovno bori ili drugoj četi pristupi - vratiće se natovaren Allahovom srdžbom; prebivalište njegovo biće Džehennem, a  užasno je on boravište." Učenjaci su pomenuli uvjete pod kojim je dozvoljeno povući se pred daleko jačim neprijateljem i to se ne ubraja u grijeh. Ako neprijateljske vojske bude duplo više onda nema odustajanja od borbe i nema povlačenja -osim ako se ima namjera za ponovnom borbom ili se pripaja drugoj skupini kako bi zajednički napali- jer jedan vjernik može nadvladati dvojicu protivnika. Ako bi broj neprijateljske vojske bio veći od dva puta onda bi se bilo dozvoljeno povući. O omjeru snage muslimanske i nemuslimanske vojske govori naredna predaja koju bilježi Buhari od Abdullaha ibn Abbasa, r.a., koji kaže:

 

Kada je objavljen kur'anski ajet: 

﴿ يَاأَيُّهَا النَّبِيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى الْقِتَالِ إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ وَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ يَغْلِبُوا أَلْفًا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَ يَفْقَهُونَ ﴾ 

(سورة الأنفال 65 )

"O Vjerovjesniče, podstiči vjernike na borbu! Ako vas bude dvadesetak izdržljivih, pobijediće dvije stotine; a ako vas bude stotina, pobijediće hiljadu onih koji ne vjeruju, zato što su oni ljudi koji ne shvaćaju." tada je Allah propisao da nije dozvoljeno da dvadeset vjernika bježi ispred dvije stotine. Nakon toga objavljen je drugi ajet (koji je dokinuo prvi) u kojem Allah, dž.š., kaže: 

﴿ َألْآنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنكُمْ وَعَلِمَ أَنَّ فِيكُمْ ضَعْفًا فَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ صَابِرَةٌ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ وَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ أَلْفٌ يَغْلِبُوا أَلْفَيْنِ بِإِذْنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ ﴾ 

(سورة الأنفال 66)

 "Sada vam Allah daje olakšicu; On zna da ste izmoreni: ako vas bude stotina izdržljivih, pobijediće dvije stotine; a ako vas bude hiljada, pobijediće, Allahovom voljom, dvije hiljade. A Allah je uz one koji su izdržljivi." tada je Allah propisao da stotina vjernika ne smije bježati od dvije stotine." 

Kurtubi u svom tefsiru (7/364) vezano za ove ajete, navodi nekoliko pravila, od kojih ćemo pomenuti slijedeća: 

-"U ovom ajetu Allah, dž.š., naređuje vjernicima da ne smiju bježati od kjafira. Ova naredba je uslovljena time da nevjernika ne bude više od dva puta i tada je obaveza vjernika da se bore i ne smiju bježati. Ko bi pobjegao od dvojice to se smatra bježanjem sa bojnog polja, a ko bi pobjegao od trojice to se ne smatra bježanjem i takav ne potpada pod ovu prijetnju... Dakle, povući se pred više od duplo jačim neprijateljem je dozvoljeno, mada je i takvim omjerom snaga dozvoljeno učestvovati u borbi, na što ukazuju slijedeći primjeri:  Broj muslimana u bici na Mu'ti bio je tri hiljade boraca pa su se suprostavili neprijateljskoj vojsci koja je brojala oko dvjesta hiljada. Prilikom ulaska muslimana u Španiju, vojskovođa Tarik, sa hiljadu i sedamsto boraca sukobio sa neprijateljskom vojskom čiji je broj bio sedamdeset hiljada i -uz  Allahovu pomoć- ih je pobijedio. To je bilo 93 godine po Hidžri. 

 -"Ako se desi da čovjek ipak pobjegne sa bojnog polja onda je dužan da čini istigfar, to jest da traži od Allaha, dž.š., da mu oprosti taj grijeh, jer Allahov Poslanik, s.a.v.s., u hadisu kaže: "Ko kaže: 'Estagfirullahe-llezi la ilahe illa huvel-Hajjul-Kajjum ve etubu ilejhi' (Tražim oprosta od Allaha, nema drugog boga osim Njega, Živog i Vječnog i Njemu se iskreno kajem), Allah će mu oprostiti grijehe pa čak ako pobjegne sa bojnog polja."

-Što se tiče povlačenja i priklanjanja drugoj skupini, radi nastavljanja borbe, Kurtubi pominje ovaj slučaj: Abudullah ibn Omer, r.a., priča da je bio sa skupinom ashaba u jednom pohodu pa je ashabe zadesila panika i oni su se povukli. Kada smo se sakupili, počeli smo se dogovarati, ne znajući šta da radimo jer smo pobjegli od borbe i zaslužili smo kaznu. Došli smo u Medinu i riješili da svoj slučaj izložimo Poslaniku, s.a.v.s.,  pa ako nam on kaže da imamo pravo na tevbu/pokajanje ostaćemo, a ako nemamo onda ćemo otići. Kada smo dočekali Poslanika prilikom njegovog izlaska na sabah, rekli smo mu: -Mi smo bjegunci sa bojnog polja?! Tada nam je Poslanik rekao: -Ne, vi ste oni koji su se povukli i priklonili skupini da ponovo napadnu i ja sam vaša skupina. Tada su ashabi od radosti poljubili Poslanika u ruku. 

Allahu naš, nedaj da budemo od onih koji bježe sa bojnog polja, niti od onih koji bježe od džihada i od pominjanja džihada, da ne zapadnemo u situaciju pomenutu u hadisu: 

 

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُوشِكُ الْأُمَمُ أَنْ تَدَاعَى عَلَيْكُمْ كَمَا تَدَاعَى الأَكَلَةُ إِلَى قَصْعَتِهَا فَقَالَ قَائِلٌ وَمِنْ قِلَّةٍ نَحْنُ يَوْمَئِذٍ قَالَ بَلْ أَنْتُمْ يَوْمَئِذٍ كَثِيرٌ وَلَكِنَّكُمْ غُثَاءٌ كَغُثَاءِ السَّيْلِ وَلَيَنْزَعَنَّ اللَّهُ مِنْ صُدُورِ عَدُوِّكُمُ الْمَهَابَةَ مِنْكُمْ وَلَيَقْذِفَنَّ اللَّهُ فِي قُلُوبِكُمُ الْوَهْنَ فَقَالَ قَائِلٌ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَمَا الْوَهْنُ قَالَ حُبُّ الدُّنْيَا وَكَرَاهِيَةُ الْمَوْتِ

 (حديث صحيح ورواه أبو داود وأحمد)

"Navaliće na vas nevjernički narodi kao što gladni navale na svoju posudu. -Je li zbog toga što će nas tada biti malo- neko upita. -Nije, vas će tada biti mnogo, ali ćete biti pjena, kao pjena koju nosi poplava. Allah će iz srca vaših neprijatelja ukloniti strah od vas, a u vaša srca će ubaciti "vehen". A šta je to "vehen"- upitaše ashabi. Poslanik odgovori: -Ljubav prema dunjaluku i strah od smrti." 

Autor: Fuad Sedić