Ovakvo razumjevanje šeriata treba da bude sastavni dio ispravnosti imana svakog muslimana. Iz dana u dan uviđamo da zakoni koje su postavili ljudi nisu u mogućnosti da riješe probleme kroz koje prolazi čovječanstvo. I pored svega navedenog mnogo je onih koji su protiv primjene šeriata, ili zbog toga što ga ne poznaju, jer im je pogrešno prikazan, ili zbog bojazni za svojim ličnim interesima koji bi se, zbog pravednosti šeriata morali mijenjati. 

 Allah, dž.š., u Kur’anu, u tri uzastopna ajeta u suri Maide govori o onima koji ne sude po Njegovom zakonu, to jest u skladu sa onim što je On objavio i te ljude opisuje kao nevjernike, nasilnike i grješnike. Evo tih ajeta: 

 

﴿وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ﴾ (سورة المائدة 44)

“A oni koji ne sude prema onom što je Allah objavio, oni su pravi nevjernici.” 

﴿وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ﴾ (سورة المائدة 45)

“Oni koji ne sude prema onom što je Allah objavio pravi su silnici.”

 

﴿وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ﴾ (سورة المائدة 47)

“Oni koji nisu sudili prema onome što je Allah objavio -pravi su grješnici.” 

U komentaru ovih ajeta Kurtubi između ostalog kaže: Neki učenjaci smatraju da se ovi ajeti odnose samo na nevjernike. Međutim, drugi kažu da oni obuhvataju i muslimane i nevjernike, pa Abdullah ibn Abbas i Mudžahid ih ovako razumjevaju: Ko ne bude sudio po onome što je Allah, dž.š., objavio –niječući i odbacujući time Kur’an i Hadis- taj je nevjernik. 

Abdullah ibn Mes’ud, r.a., i Hasan Basri kažu: Ovi ajeti obuhvataju sve one koji ne sude po onome što je Allah, dž.š., objavio, bilo da su muslimani, židovi, kršćani ili drugi nevjernici, dok god taj počinilac to radi iz ubjeđenja i smatra to djelo dozvoljenim. Međutim, ako on smatra da je to djelo grijeh i ne kaže za njega da ga je dozvoljeno činiti, onda on ima tretman velikog griješnika, i time ne postaje nevjernik. To je inače akaidsko pravilo da čovjek koji čini veliki grijeh (osim širka) ne postaje kjafir sve dok to zabranjeno djelo ne bude smatrao dozvoljenim. On tada ima tretman velikog griješnika. Međutim, ako bi on za ono što je haram/zabranjeno rekao da je halal/dozvoljeno onda on tim činom postaje nevjernik.   

Ebu Bekr ibnul-Arebi smatra da se jedan od ovih ajeta odnosi na kršćane, drugi na židove a treći na muslimane.

Hasan Basri kaže: Allah, dž.š., je zadužio sudije sa troje: da ne slijede svoje hirove i strasti, da se ne boje nikoga od ljudi nego da se boje samo Allaha i da ne mijenjaju Njegove riječi za nešto što malo vrijedi.

Biti kadija je vrlo odgovorna funkcija, jer je kadija u stvari onaj ko sprovodi i primjenjuje Allahov zakon. Upravo zbog toga je mnogo uleme izbjegavalo tu funkciju bojeći se te odgovornosti. Pomenućemo nešto od toga: 

 

عَنِ بُرَيْدَةَ أَنَّ النَّبِيَّ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ الْقُضَاةُ ثَلاَثَةٌ قَاضِيَانِ فِي النَّارِ وَقَاضٍ فِي الْجَنَّةِ رَجُلٌ قَضَى بِغَيْرِ الْحَقِّ فَعَلِمَ ذَاكَ فَذَاكَ فِي النَّارِ وَقَاضٍ لاَ يَعْلَمُ فَأَهْلَكَ حُقُوقَ النَّاسِ فَهُوَ فِي النَّارِ وَقَاضٍ قَضَى بِالْحَقِّ فَذَلِكَ فِي الْجَنَّةِ 

(رواه الحاكم وأبو داود والترمذي وابن ماجه)

Burejde, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, s.a.v.s., rekao: “Kadija (sudaca) ima tri vrste; dvije vrste će u Džehennem a jedna će u Džennet: (prvi) kadija koji uvidi istinu pa je namjerno zaobiđe, taj će u Džehennem, (drugi) kadija koji sudi bez znanja,  i tako ljudima uskraćuje njihova prava i taj će u Džehennem. (Treći) kadija koji uvidi istinu i po njoj sudi, taj će u Džennet.” 

 

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ وَلِيَ الْقَضَاءَ أَوْ جُعِلَ قَاضِيًا بَيْنَ النَّاسِ فَقَدْ ذُبِحَ بِغَيْرِ سِكِّينٍ (رواه الحاكم وأبو داود والترمذي وابن ماجه) 

Ebu Hurejre, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, s.a.v.s., rekao: “Ko bude postavljen za kadiju taj je zaklan bez noža.”

Aiša, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, s.a.v.s., rekao: “Na Sudnjem danu će biti doveden pravedan kadija, pa kada vidi težinu polaganja računa poželjeće da nikada nije bio kadija, pa čak ni dvojici ljudi koji su se sporili oko jedne hurme (datule).”

Ebu Hurejre, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, s.a.v.s., rekao: “Ko bude želio biti kadija i to mu se ostvari, pa ako bude od onih čija pravda nadjačava njegovu nepravdu ući će u Džennet, a ako bude od onih čija nepravda nadjačava njegovu pravdu ući će u Džehennem.”

Ibn Ebi Evfa, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, s.a.v.s., rekao: “Allah je uz kadiju sve dok ne počne krivo suditi i nepravedan biti, a kada to počne raditi onda ga Allah napusti a preuzme ga šejtan.” 

Fudejl ibn Ijad –rahimehullah- kaže: “Kadija treba jedan dan da sudi a jedan dan da plače (iz straha) za sobom.” 

Muhammed ibn Vasi’ –rahimehullah- kaže: “Prvi koji će biti prozvani da polažu račun na Sudnjem danu biće kadije.” 

Mekhul –rahimehullah- kaže: “Kada bi mi dali da biram između kadiluka i da mi odsijeku glavu, izabrao bih odsijecanje glave.” 

Ejjub Sehtijani –rahimehullah- kaže: “Vidio sam da su najpametniji oni koji najviše izbjegavaju da budu kadije.” 

Kada su Sufjana Sevriju –rahimehullah- obavijestili da je Šurejh postavljen za kadiju, on reče: “Kakvog dobrog čovjeka upropastiše!?”

Malik ibn Munzir je htio postaviti Muhammeda ibn Vasi’a  za kadiju u Basri pa je on to odbio. Malik ga je u nekoliko navrata na to nagovarao a ovaj je to uporno odbijao. Na kraju mu Malik reče: -Ili ćeš prihvatiti da budeš kadija ili ću te izbičevati. Muhammed mu na to odgovori: -Ako me izbičuješ ti si sultan, a meni je dunjalučko poniženje draže nego poniženje na drugom svijetu.” 

Jedan od tabi’ina, Vehb ibn Munebbih –rahimehullah- kaže: “Kada vladar učini neku nepravdu Allah oduzme berićet (blagoslov) stanovnicima njegove države, pa se to osjeti u čaršijama, prihodima, usjevima, stoci (mlijeku) i svemu drugome, a kada uspostavi pravdu, onda Allah -u svemu pomenutom- dadne berićet stanovnicima njegove države. 

Namjesnik sirijskog grada Himsa je poslao pismo halifi Omeru ibn Abdul-Azizu u kojem ga obavještava da je njegov grad Hims podobro porušen i da ga treba opraviti i izgraditi. Omer mu šalje ovakav odgovor: “Učvrsti i ojačaj taj grad pravednošću i očisti njegove ulice od nepravde, vesselamu alejkum.” 

Autor: Fuad Sedić